Με τον Κρέοντα ή την Αντιγόνη; Υποταγή ή εξέγερση;

Από την Αθηναϊκή Δημοκρατία, των πεκτακοσιομέδιμνων, των ιππέων, των ζευγιτών και των θητών, στη Δημοκρατία του σήμερα των ολιγαρχών, των αστών και της εργατικής τάξης.

Από την Αθηναϊκή Δημοκρατία των πολιτών, των μετοίκων, των γυναικών και δούλων, στη Δημοκρατία του σήμερα, των ανδρών, των γυναικών και των προσφύγων ή μεταναστών.

Από την Αθηναϊκή Δημοκρατία της άμεσης συμμετοχής των πολιτών, στη συμμετοχή των πολιτών δι’ αντιπροσώπων.

Από την αλαζονεία των ισχυρών της Αθηναϊκής Δημοκρατίας στην αλαζονεία των ισχυρών του 21ου αιώνα.

Από τους «ιμπεριαλιστικούς» πολέμους της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, στους Ιμπεριαλιστικούς πολέμους του σήμερα.

Από την εποχή της δουλείας και των σκλαβοπάζαρων, στην εποχή των δικτύων δουλεμπορικών γραφείων, με «προϊόντα»  άνδρες και γυναίκες που εκλιπαρούν, με κάθε κόστος, για μια θέση στην αγορά εργασίας.

Από  τη δεινή θέση των γυναικών στην  κοινωνία του 5ου π.Χ. αιώνα, στις κοινωνίες του Δυτικού πολιτισμού, όπου  η γυναίκα, ως έμμισθη πλέον εργαζόμενη, εξακολουθεί ποικιλοτρόπως να υφίσταται διακρίσεις, ενώ αλλού παλεύει ακόμα και για τη ζωή της.

Τι άλλαξε  σε τόσους αιώνες;

Πολλές οι κατακτήσεις του ανθρώπινου είδους μέσα στο διάβα του χρόνου. Κατακτήσεις, όπου κατά το δοκούν οι νόμοι των ισχυρών προσαρμόζουν ή  καταπατούν και  κάθε έννοια δικαίου δομείται βάσει της αρχής  το κέρδος των ολίγων εις βάρος των πολλών. Μιας διαχρονικής αρχής της Δημοκρατίας, παλιάς και νέας. 

Αδιαμφισβήτητος λοιπόν ο μάρτυρας της σύνδεσης  παλιάς και  σύγχρονης, όσο αδιαμφισβήτητος κι ο κοινωνικός της χαρακτήρας. Βαθιά Ταξικός!

2.500 χιλιάδες χρόνια! Πολλά, Πάρα πολλά!

Δυόμισι  χιλιάδες περίπου χρόνια μετά από την πρώτη παρουσίαση του δράματος του Σοφοκλή «Αντιγόνη» (περί το 442 π.Χ.) εξακολουθεί να μας στοιχειώνει το δίλημμα:

Με τους νόμους των ισχυρών ή με το δίκιο και το δικαίωμα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια;

Με τον Κρέοντα ή με την Αντιγόνη;

Με τη διάκριση εξουσιαστές – εξουσιαζόμενοι ή με μια κοινωνία που θα περιστρέφεται γύρω από τον άξονα Άνθρωπος;

Με την διαρκή αντιπαλότητα και έχθρα ή με τη συμπόνια κι αλληλεγγύη;

Με την απαθή, ψυχρή, άβουλη και δειλή Ισμήνη ή με την ανυπότακτη, αποφασισμένη, αγέρωχη, δυναμική και τολμηρή Αντιγόνη;

Μια τέτοια ημέρα σαν κι αυτή (8η Μάρτη), που κάποιοι πολύ θα ήθελαν να σβήσουμε από τη μνήμη μας, για μια πιο εύκολη προσαρμογή στην  αγριότητα του καπιταλιστικού συστήματος που ζούμε, δε μπορούμε να διαγράψουμε, παρά να θυμηθούμε, να σηκώσουμε τα δικά μας λάβαρα και να βροντοφωνάξουμε, ότι αν καταφέραμε σήμερα να μιλάμε για δικαιώματα, για ίσες ευκαιρίες και  ίση αντιμετώπιση, για δικαίωμα στη ζωή με αξιοπρέπεια, για υπεράσπιση της μητρότητας και του παιδιού, για ειρήνη, για υπεράσπιση της ανθρώπινης φύσης, είναι γιατί κάποιες δεν παραδοθήκανε αμαχητί, παρά δώσανε μάχες, πολύ συχνά μαζί με τους άντρες συντρόφους τους που ενστερνίζονταν τα δικά τους όνειρα.

Ορθώσανε ανάστημα, πάλεψαν, διεκδίκησαν και απόσπασαν νίκες σημαντικές. Τόσο σημαντικές για να ορισθούν και να χαραχθούν  για τις ίδιες οι νέες κατακτήσεις, και τόσο σημαντικές ώστε να θελήσουν να τις καταπατήσουν οι επίδοξοι αναμορφωτές μας, επικαλούμενοι το δημοκρατικό τους «δικαίωμα» να επιβάλλουν την ισχύ της εξουσίας έναντι των «αδυνάτων». Ξεχνώντας ωστόσο, ότι όταν η αλαζονεία αυτών εξαφανίζει Μήλιους,  οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο δικό τους αφανισμό.

Δραστήρια παρούσες οι γυναίκες από την αρχαιότητα έως σήμερα, παλεύουν, δρουν  και προσαρμόζουν το διεκδικητικό τους πλαίσιο, άλλοτε βάσει κριτηρίων της δικής τους ταξικής  θέσης και της προάσπισης των δικών τους οικονομικών συμφερόντων και άλλοτε, έχοντας πλήρη επίγνωση των κυρίαρχων οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών σχέσεων που βασίζονται στην επιλογή της διατήρησης των εκμεταλλευτικών σχέσεων παραγωγής, παλεύουν για ένα καλύτερο κόσμο,  όπου η ισότητα και τα δικαιώματα θα αφορούν όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας.

Σήμερα είναι ημέρα μνήμης και σύνδεσης του χτες με το σήμερα, αλλά και σύνδεσης με το αύριο, το μέλλον των παιδιών μας.

Σήμερα ζωντανεύουμε τις δικές μας ηρωίδες και παίρνουμε δύναμη απ’ αυτές.

Έρχονται στο νου μορφές από το  αρχαίο δράμα, όπως η Αντιγόνη από το ομώνυμο έργο του Σοφοκλή, η οποία ήρθε αντιμέτωπη με τους νόμους του εξουσιαστή της,  υπερασπίζοντας  την τιμή,  το δίκιο, και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ή όπως η «βάρβαρη» γενναία Πολυξένη από το έργο του  Ευριπίδη «Εκάβη», που μπρος στην προοπτική να πεθάνει σκλάβα βροντοφώναξε «Ω! πορθητές της πόλης μου (…) Για το Θεό, αφήστε μου λυτά τα χέρια, για να πεθάνω λεύτερη»!

Έρχονται στο νου οι ανώνυμες λαϊκές γυναίκες του ΄21, που έχοντας διακαή πόθο για λευτεριά αγωνίστηκαν  ισότιμα πλάι στους άνδρες, αξίζοντας ίδιο μερίδιο τιμής, θάρρους, αυταπάρνησης και γενναιότητας.

Έρχονται στο νου  οι ηρωίδες εργάτριες στα ραφτάδικα και στα κλωστοϋφαντουργία της Νέας Υόρκης στα 1857, που με την απεργία τους άνοιξαν το δρόμο για τη διεκδίκηση της εργασιακής και κοινωνικής ισότητας.

 Έρχεται στο νου η  Κλάρα Τσέτκιν, μια εμβληματική μορφή του γυναικείου και εργατικού κινήματος, η οποία έθεσε την πραγματική πηγή της υποδούλωσης των γυναικών και όλης της ανθρώπινης φυλής, μιλώντας για την απελευθέρωση της εργασίας απ’ το κεφάλαιο. Η Κλάρα Τσέτκιν ήταν εκείνη, η οποία στα 1910, στη Β΄Διεθνή Συνδιάσκεψη των σοσιαλιστριών γυναικών στη Κοπεγχάγη, πρότεινε να εορτάζεται η 8η Μάρτη ως ημέρα μνήμης της θυσίας των απεργών γυναικών στη Νέα Υόρκη.  

Έρχονται στο νου οι χιλιάδες γυναίκες του αντιφασιστικού αγώνα στο μεσοπόλεμο, όπως οι Ιταλίδες Καμίλλη Ραβέρα, η Βιάνα Ισσίντ και η Στάντια, και οι Γερμανίδες  Μπέττυ Σους, Έλλα Ρόες, και Φραντσίσκα Κέσελ, που βρέθηκαν στις φυλακές και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όταν το κύμα του ναζισμού σάρωνε την εποχή εκείνη την Ευρώπη.

Έρχονται στο νου, μαχήτριες όπως οι δικές μας Αύρα Θεοδωροπούλου, Ρόζα Ιμβριώτη και Μαρία Νεγρεπόντη που αρθρογραφούσαν και αναδείκνυαν την πολιτική ως τη συνιστώσα που διαπερνά  όλους τους στόχους του γυναικείου κινήματος.

Έρχονται  στο νου οι άγνωστες στο ευρύ κοινό, αγωνίστριες καπνεργάτριες, όπως η Μαρία Χουσιάδου και η  Βασιλική Γεωργαντέλλη, που έπεσαν νεκρές από σφαίρες σε απεργία του κλάδους τους. 

Έρχονται στο νου  οι ανώνυμες  αντάρτισσες, που στο μεγάλο εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του λαού μας την περίοδο της κατοχής, πάλεψαν το φασισμό και ταυτόχρονα διεκδίκησαν μια άλλη κοινωνία. Μια κοινωνία της ισότητας, της ελευθερίας, των ίσων ευκαιριών και δικαιωμάτων, της πρόνοιας. Ονειρεύτηκαν μια κοινωνία μακριά από τις φρικαλεότητες του φασισμού.

Έρχονται στο νου η  Αχεντ Ταμίμι απ’ την Παλαιστίνη που ξευτέλισε τους δυνάστες της,  οι Κούρδισσες  της Ροζάβα που πάλεψαν και συνεχίζουν να το κάνουν για την ελευθερία της πατρίδας τους.

Έρχονται φυσικά στο νου οι γυναίκες της διπλανής πόρτας, οι εργαζόμενες στην υγεία, στα σούπερ-μάρκετ, στα καταστήματα καλλυντικών και όπου αλλού η εργοδοσία ζητά πλήρη υποταγή, προκειμένου να αυξήσει τα κέρδη της, επιβάλλοντας εξαντλητικά ωράρια, δίνοντας μισθούς πείνας, απειλώντας με απολύσεις και καλλιεργώντας το φόβο και την ανασφάλεια. Ένα κλίμα τρομοκρατίας των ταξικά ισχυρών και των επιτελών τους, το οποίο ενίοτε εκφράζεται και μέσω της σεξουαλικής παρενόχλησης, που εσχάτως βρήκε το δρόμο επιτέλους να κοινοποιηθεί και να καταδικαστεί όπως του αρμόζει. 

Όλες αυτές οι γυναίκες, των οποίων το σθένος κανείς δε μπορεί να προσβάλλει ούτε να αγνοήσει, δε χωρούν σε κανένα ροζ σηματάκι, όπως το περσινό της Ν.Δ. Σ’ αυτό το ροζ σηματάκι ας σπρωχτούν και ας τοποθετηθούν εκείνες οι γυναίκες, των οποίων η ταξική τους θέση τους επιτρέπει να εξαντλούν τη μαχητικότητα στη διεκδίκηση ποσόστωσης στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Ανεξαρτήτων αποφάσεων, ανεξαρτήτου πολιτικής ή εν τέλει πολύ εξαρτημένης!  Εξαρτημένης από τα συμφέροντα εταιρειών και μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.

Δεν έχουμε τίποτα με τις γυναίκες καριέρας! Μας χωρίζουν όμως πολλά, με όσες ή όσους θέλουν να στοιχηθούμε στην κατά μόνας διεκδίκηση επίλυσης του ατομικού προβλήματος ή στο περιορισμό του γυναικείου κινήματος σε ζητήματα φύλου. Εγκλωβίζοντας, περιορίζοντας και απομακρύνοντας  έτσι το γυναικείο κίνημα από το ριζοσπαστικό πλαίσιο του ευρύτερου εργατικού κινήματος, που διεκδικεί ίσα δικαιώματα και ίση μεταχείριση σ’ ένα περιβάλλον όπου η οποιαδήποτε μορφής ανάπτυξη θα οργανώνεται και θα αναπτύσσεται βάσει των ανθρώπινων αναγκών και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Εμείς αυτή την Ανθρώπινη διάσταση της γυναίκας θα προτιμήσουμε να διατηρήσουμε και αυτή θα εξακολουθήσουμε να προασπίζουμε.

                                                                                                                           Τζίνα Κοντογεώργου